De mens, het proces en de context: allemaal tegelijk
Stel u voor: een gezin besluit om van hun kale achtertuin eindelijk iets moois te maken. Ze dromen van bloemen, een klein terras, een schommel voor de kinderen en misschien zelfs een moestuin.
Vader is enthousiast en pakt het groots aan: hij maakt een plan met meetlinten, een budget in Excel en een duidelijke fasering. Eerst de bestrating, dan de planten, dan het onderhoudsplan. Moeder kijkt ondertussen naar de lichtinval, de grondsoort, en stelt kritische vragen: “Wie gaat dat straks allemaal bijhouden? En is die boom daar straks niet te groot voor die hoek?” De kinderen denken aan de trampoline en het fort dat ze willen bouwen. En opa, die vaak op de kleinkinderen past, wil vooral een bankje in de schaduw.
Welkom in een klassiek project, of beter gezegd: een project dat vraagt om een holistische benadering. Want als vader de regie houdt zonder afstemming, komt er misschien een keurige tuin, maar zonder speelplek of schaduwbankje. Als iedereen alleen maar voor zijn eigen wensen gaat, ligt er straks een trampoline in de modder. Alleen door samenhang te creëren tussen structuur, gedrag en omgeving, ontstaat er een tuin die klopt voor iedereen.
Wat is holistisch denken in projecten?
Holistisch projectmanagement betekent dat u niet één invalshoek leidend maakt, maar actief zoekt naar de balans tussen structuur, gedrag en omgevingsfactoren. U overziet het geheel en handelt daarnaar. In het tuinproject ziet dat er als volgt uit:
- Het proces is nodig om overzicht te houden: wat, wanneer, wie, hoeveel?
- De mens bepaalt het succes: wie gebruikt de tuin, wie onderhoudt hem, wie beleeft er plezier aan?
- De context vraagt om bewustzijn: ligging van de tuin, regelgeving, toekomstplannen, seizoenen, enzovoort.
Holistisch werken vraagt luisteren, afstemmen en bijstellen. Het betekent dat u keuzes maakt met oog voor de lange termijn én voor het draagvlak van nu. Dat u begrijpt dat een goed plan niets waard is zonder betrokken mensen en dat samenwerking pas écht werkt als de context serieus genomen wordt.
Wanneer levert het voordeel op?
Holistisch denken is niet soft, het is strategisch en realistisch. Daarnaast levert het veel op, vooral in situaties waar:
- Verschillende belangen samenkomen, zoals in gebiedsontwikkeling, verandertrajecten of publieke projecten.
- Projecten politiek of maatschappelijk gevoelig liggen en draagvlak cruciaal is.
- De omgeving voortdurend verandert, waardoor starre plannen niet werken.
- Projectteams multidisciplinair zijn, met uiteenlopende vaktaal, voorkeuren en tempo’s.
- Mensen afhaken door ‘te veel structuur’ of juist door ‘te veel vaagheid’.
In die situaties biedt een holistische benadering precies wat nodig is: richting én ruimte, structuur én samenwerking, snelheid én zorgvuldigheid.
Voorbeeld:
In een gemeenteproject rond de herinrichting van een plein werd het klassieke planproces opengebroken. In plaats van direct ontwerpen te presenteren, formuleerde het team samen met bewoners en ondernemers eerst een aantal gedeelde uitgangspunten. Dat vergde tijd, maar leverde vertrouwen en betrokkenheid op. Het gevolg? Minder weerstand, snellere besluitvorming en betere ideeën.
Welke metafoor past bij uw project?
Veel mensen hikken aan tegen projectmanagementconcepten. Niet omdat zij deze niet begrijpen, maar omdat zij met hun hoofd in de problemen van nu zitten. Terwijl iedereen die even afstand neemt, de essentie van projectmanagement uit het eigen leven herkent. Want:
- Hebt u ooit samen een vakantie gepland? Dan weet u alles over rollen, verwachtingen, plannen en improviseren.
- Hebt u een huis verbouwd? Dan begrijpt u wat fasering, risico’s en budgetbewaking betekenen.
- Hebt u ooit een feestje georganiseerd, een vereniging draaiende gehouden of inderdaad een tuin aangelegd? Dan weet u hoe belangrijk afstemming, communicatie en samenwerking zijn.
Daarom stellen wij vaak de vraag: wat is uw metafoor voor projecten? Welk beeld past bij hoe u projecten beleeft? Wat zegt dat over uw stijl, uw voorkeuren, uw uitdagingen? Die vragen gebruiken wij in trainingen, coaching en verandertrajecten om projectmanagement lichter, herkenbaarder en menselijker te maken. Want zodra mensen hun eigen beelden en verhalen koppelen aan hun werk, ontstaat er ruimte voor reflectie, eigenaarschap en groei.
Tot slot: zo groeide de tuin én het gezin
Een paar maanden later zit het gezin op hun nieuwe terras. De kinderen spelen onder de boom die nog net in de hoek past. De moestuin doet het aardig, de plantjes krijgen regelmatig water. En opa leest zijn krant op het bankje in de schaduw, precies zoals hij het wilde.
De tuin is niet precies zoals vader het eerst had gepland, maar het is wel een plek waar iedereen zich thuis voelt. Dat is precies wat holistisch projectmanagement doet. Het zorgt niet alleen dat er iets opgeleverd wordt, maar dat het werkt, leeft en gedragen wordt.
Benieuwd hoe uw organisatie of team mens, proces en context beter kan verbinden? Bel ons op 030-2211987 of vul onderstaand contactformulier in. Wij helpen u met incompany trainingen, workshops en maatwerktrajecten die projectmanagement begrijpelijk, toepasbaar en effectief maken op een manier die past bij uw praktijk.
